سهم جلگه های ساحلی جنوب ایران در تولید ریزگردهای اقلیمی

تولید گردوغبار میشود ریز گردها یکی از پدیده های اقلیمی خاص مناطق خشک ونیمه خشک است. بیابانهای خاورمیانه به عنوان یکی از بزرگترین مراکز تولید گردوغبار درجهان شناخته شده اند. کشور ایران به دلیل مجاورت با این بیابانها همواره تحت تأثیر گردوغبار های تولید شده این مناطق بوده است. بروز پدیده گردوغبار بربخشهای مختلف اقتصادی ، اجتماعی ، زیست محیطی و سلامت افراد جامعه اثر منفی دارد.اما در 10سال گذشته ایران وبخصوص استان های خوزستان وبوشهر با فرکانس بالای وقوع گردو غبار مواجه بوده اند.که به نظر می رسد که بااین فراوانی بروز گردوغبار علاوه برمنشأ خارجی ، منشأ داخلی نیزدرتولید گردوغبار درجنوب ایران نقش دارد. در این پژوهش ، سهم جلگه های ساحلی جنوب ایران در تولید ریز گردهای اقلیمی معین شده و همچنین با تعیین افتراق ریز گردهای جنوب ایران منشأداخلی وخارجی ریزگردها مشخص شده است.این مطالعه به دو روش آزمایشگاهی و تحلیلی انجام شده که روش آزمایشگاهی بر روی ذرات گردو غبار و روش تحلیلی برروی آمار هواشناسی صورت گرفته است. براساس داده های هواشناسی، برخی روزهای دارای گردوغباری در همه ایستگاههای مورد مطالعه رویت نشده است و فقط یک یا دو ایستگاه حاوی ریزگرد بوده است و این نشان می دهد که این ذرات منشأ داخلی دارند . باتوجه به نتایج تحلیل ها داده های هواشناسی سهم قابل توجهی از روزهای گردو غباری جنوب ایران یعنی 58درصد رخداد گردو غبار منشأ داخلی داشته است. آزمایشات انجام شده برروی رسوبات گردو غباری ایستگاههای نمونه دراین رساله حاکی از این است که نمونه های مختلف برداشت شده از نظر جنس و رنگ و اندازه ذرات متفاوت بوده و همه نمونه ها نمی توانند منشأ خارجی داشته باشند.زیرا برخی از نمونه ها ی گردوغبار از نظر اندازه دارای قطر بیش از 63میکرون بوده و باد نمی تواند ذراتی با این بزرگی را از دور دست به این منطقه حمل کند . بنابراین منشأ تولید این ذرات در نزدیکی ایستگاه های مورد مطالعه بوده ومنشأ محلی دارند.و همچنین درمرحله بعد نقش فعالیت های عمرانی واحداث جاده ها درجلوگیری از خیس خوردگی سواحل درزمان جزرومد دریا مشخص شد و مساحت سواحلی که به علت احداث جاده ها از روند طبیعی خیس خوردگی محروم می مانند بیش از 8هزار کیلومتر مربع محاسبه شد. این سواحل دارای رسوبات بسیار ریز ومستعد تولید گردوغبار هستند و با احتساب تپه های ماسه ای خوزستان نزدیک به 9هزارکیلومتر مربع از جلگه های ساحلی جنوب منشا تولید گردوغبار می باشند. کلیدواژه: جلگه های ساحلی، منشأ داخلی، ریز گردها، احداث جاده ها ، جزرومد